ტერორიზმი და კონტრტერორიზმი

მოკლე აღწერა

ბრიჯიტ ნაკოსის წიგნი „ტერორიზმი და კონტრტერორიზმი“ წარმოადგენს ერთ-ერთ ყველაზე ავტორიტეტულ და ამომწურავ აკადემიურ ნაშრომს ტერორიზმისა და უსაფრთხოების საკითხების თანამედროვე ანალიზში. ავტორი, რომელიც მრავალი წელია იკვლევს ტერორიზმს, ძალადობას პოლიტიკური ნიშნით, მედიის როლს უსაფრთხოების კონტექსტში და აშშ-ის კონტრტერორისტულ სტრატეგიებს, ამ გამოცემაში გვთავაზობს განახლებულ და კრიტიკულად გააზრებულ ხედვას იმ მოვლენებზე, რომელთაც კარდინალური მნიშვნელობის როლი ითამაშეს 21-ე საუკუნის გლობალური უსაფრთხოების გარემოს ფორმირებაში.

2023 წლის გამოცემა, რომელიც რიგით მეშვიდეა, განსაკუთრებული მნიშვნელობით გამოირჩევა, რადგან მასში ასახულია ტერორიზმისა და კონტრტერორიზმის უახლესი ტენდენციები, მათ შორის აშშ-ის ავღანეთიდან გასვლა, თალიბანის აღზევება, ე.წ. ისლამური სახელმწიფოს რეგიონული ტრანსფორმაცია და შიდა ექსტრემიზმის მზარდი საფრთხე დასავლურ საზოგადოებებში. ეს ნაშრომი უნიკალურია იმ მხრივაც, რომ აერთიანებს ისტორიულ, პოლიტიკურ, იდეოლოგიურ და მედია-ანალიტიკურ კომპონენტებს და მკითხველს საშუალებას აძლევს, შეაფასოს ტერორიზმის ფენომენი ფართო, კომპლექსურ ჭრილში.

წიგნის პირველი ნაწილი ეძღვნება ტერორიზმის დეფინიციას, ისტორიას და სტრუქტურულ-იდეოლოგიურ ასპექტებს. ავტორი ხაზს უსვამს, რომ ტერორიზმის მახასიათებლები დროთა განმავლობაში იცვლება — ხოლო მისი არსი, როგორც ძალადობრივი და სიმბოლური აქტის, მუდმივია. ნაკოსი განიხილავს სხვადასხვა ტიპის ტერორიზმს: რელიგიურს, ეთნონაციონალისტურს, იდეოლოგიურსა და სახელმწიფოს მიერ მხარდაჭერილს. იგი დეტალურად აღწერს ისეთ ორგანიზაციებს, როგორიცაა ალ-კაიდა, ISIS, ჰამასი, IRA და სხვა არაისლამისტური ექსტრემისტული დაჯგუფებები, რომლებიც დასავლეთში მოქმედებენ. მეორე ნაწილი ეხება კონტრტერორისტულ პოლიტიკებს და მიდგომებს. ავტორი განიხილავს აშშ-ის და სხვა დემოკრატიული ქვეყნების მიერ შემუშავებულ პოლიტიკას 9/11-ის შემდგომ პერიოდში, რაც მოიცავს პატრიოტ აქტს, ეროვნული უსაფრთხოების ახალი სტრუქტურების შექმნას, სადაზვერვო შესაძლებლობების გაძლიერებასა და პრევენციული დაკავებების პოლიტიკას. ნაკოსი მიუთითებს, რომ ხშირად ასეთი მიდგომები არღვევს ფუნდამენტურ სამოქალაქო თავისუფლებებს და შესაძლოა, მეტიც, შთააგონებს რადიკალიზაციას.

კრიტიკულად საინტერესოა ავტორის ანალიზი მედიის როლის შესახებ ტერორიზმის წარმოდგენასა და საზოგადოებრივ აღქმაში. მედია, როგორც ავტორი ამტკიცებს, ხშირად უნებლიედ გამაძლიერებელი ხდება ტერორისტული გზავნილებისა, რადგან რეპორტაჟების სენსაციური ხასიათი და ვიზუალური მასალის გავრცელება შიშისა და გაუცხოების ემოციებს აღვივებს. ნაკოსი ასევე აფასებს სოციალური მედიის გავლენას, განსაკუთრებით რეკრუტირებისა და რადიკალიზაციის პროცესებზე.

2023 წლის გამოცემაში ყურადღება გამახვილებულია იმ ახალ გამოწვევებზე, რაც უკავშირდება ადგილობრივ ტერორიზმსა და ექსტრემისტულ მოძრაობებს აშშ-სა და ევროპაში. მათ შორისაა მემარჯვენე რადიკალიზმი, რასისტული და ანტისემიტური იდეოლოგიები, ასევე შეთქმულების თეორიებზე დაფუძნებული ჯგუფები, რომლებიც დემოკრატიულ ინსტიტუტებს ეჭვქვეშ აყენებენ. ნაკოსი ასევე საუბრობს ქალთა როლზე ტერორისტულ მოძრაობებში და ყურადღებას ამახვილებს იმაზე, თუ როგორ შეიძლება გენდერულმა პერსპექტივამ შეცვალოს ტერორიზმთან ბრძოლის მიდგომები.

ეს წიგნი სიღრმისეულად, დაბალანსებულად და კრიტიკულად განიხილავს ტერორიზმის მრავალწახნაგოვან ბუნებას და იმ პოლიტიკას, რომელსაც ქვეყნები ახორიელებენ პოლიტიკური ნიშნით ძალადობის წინააღმდეგ. იგი აუცილებელი საკითხავია პოლიტიკის, საერთაშორისო ურთიერთობებისა და უსაფრთხოების სფეროების სტუდენტებისთვის, მკვლევრებისთვის და საზოგადოებრივი დისკურსით დაინტერესებული პირებისათვის. ნაკოსი მკაფიოდ აჩვენებს, რომ ტერორიზმის დამარცხება მხოლოდ სამხედრო გზებით შეუძლებელია, აუცილებელია საზოგადოების, განათლების, მედიის და ადამიანის უფლებების ჩართულობა კონტრტერორისტულ პოლიტიკაში.